Na Szlaku Orlich Gniazd: Zamek Pilcza w Smoleniu

Szlak Orlich Gniazd to malownicza trasa, którą miałem okazję przemierzyć, i która prowadzi przez piękne krajobrazy Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Wśród wapiennych wzgórz rozrzucone są średniowieczne warownie, znane jako „orle gniazda”. Jednym z nich jest zamek Pilcza w Smoleniu, związany z rodami Pilczów i Granowskich. Ta warownia, dumnie spoglądająca z wierzchołka wzgórza, skrywa fascynującą historię i stanowi atrakcję dla miłośników średniowiecznej architektury oraz malowniczych krajobrazów.

Podzamcze zachodnie i ostatnie odkrycia archeologiczne

W 2014 roku, podczas rewitalizacji zamku dolnego, dokonano ciekawego odkrycia. Odnaleziono dwie mogiły z czasów I wojny światowej, zawierające szczątki co najmniej trzech żołnierzy. Ich rozczłonkowane kości wskazują na śmierć w wyniku ostrzału artyleryjskiego. Wraz z nimi znaleziono elementy wyposażenia wojskowego, takie jak klamra, guziki z herbami Austro-Węgier, sprzączki, a także łyżki i olejar­ki służące do prze­cho­wy­wa­nia sma­ru do kon­ser­wa­cji bro­ni.

Dzieje zamku Pilcza w Smoleniu

Zamek Pilcza został zbudowany prawdopodobnie w XIV wieku przez ród Pilczów, od których wziął swoją nazwę. W XV wieku przeszedł w ręce rodziny Granowskich, którzy rozbudowali go i uczynili swoją siedzibą. Zamek był świadkiem wielu wydarzeń historycznych, w tym wielu najazdów i wojen. W XVI wieku, po śmierci ostatniego męskiego potomka Granowskich, warownia zaczęła popadać w ruinę. Przez kolejne stulecia Zamek Pilcza w Smoleniu zmieniał właścicieli, aż ostatecznie został porzucony i zapomniany.

Zamek Pilcza i jego architektura

Zespół zamkowy składa się z zamku górnego i dwóch przedzamczy: wschodniego i zachodniego. Przedzamcze wschodnie, zamknięte w pięcioboku murów, stanowiło zaplecze gospodarcze. Jego dominantą była półbaszta, prawdopodobnie połączona z drewnianym budynkiem. Wjazd na przedzamcze prowadził przez ostrołukową bramę, a dostęp utrudniała sucha fosa i wał odcin­ko­wy.

Przedzamcze zachodnie, do którego wjazd prowadził przez fur­tę w mu­rze po­łu­dnio­wym, było pierwotnie siedzibą mieszkalną. Tu znajdowała się czwo­ro­bocz­na wieża miesz­kal­na o dwóch kondygnacjach nadziemnych i sklepionej piwnicy. Przypuszcza się, że w niej znajdowały się komnaty Bier­na­ta z Lu­bli­na, który przez 25 lat mieszkał i pra­co­wał w zamku. W pobliżu znajdowała się także słynna biblioteka Pi­lec­kich i pozostałości pieców wskazujące na obecność komnat mieszkalnych.

Zamek Pilcza w Smoleniu: atrakcje i zwiedzanie

Dzięki pracom konserwatorskim ruiny zamku Pilcza zachowały się w stosunkowo dobrym stanie. Odrestaurowano mury, częściowo odtworzono ściany zewnętrzne i podziały budynków. Na przedzamczu wschodnim zbudowano drewniane ganki wzorowane na średniowiecznym ciągu komunikacyjnym dla straży. Z przedzamcza zachodniego prowadzą solidne drewniane schody na zamek górny, który był wcześniej niedostępny. To właśnie tutaj znajduje się wieża z platformą widokową, z której roztacza się zapierająca dech w piersiach panorama. Możemy podziwiać rozległe pasma Jury Krakowsko-Częstochowskiej, piękno przyrody i malownicze krajobrazy. Widok z wieży pozwala zrozumieć, dlaczego to miejsce zostało wybrane na budowę zamku — jest to prawdziwy strategiczny punkt obserwacyjny. Ruiny zamku Pilcza położone są na terenie rezerwatu przyrody Smoleń, który obejmuje las bu­ko­wo-gra­bo­wo-mo­drze­wio­wy z pięknymi okazami ja­wo­ra i mo­drze­wia.

Zamek Pilcza w Smoleniu — Bilety

Wstęp na teren zamku jest płatny. Bilet normalny kosztuje 7 zł, a ulgowy 5 zł. Samochód można zaparkować na bezpłatnym parkingu pod zamkiem, skąd jest wygodny dostęp do głównego wejścia. Parking jest dobrze oznakowany, a liczba miejsc zapewnia swobodę parkowania nawet w sezonie turystycznym.

Podsumowanie — Ruiny zamku Pilcza w Smoleniu

Zamek Pilcza w Smoleniu to prawdziwa perła na Szlaku Orlich Gniazd. To średniowieczne „orle gniazdo”, które skrywa bogatą historię i zachwyca malowniczym położeniem wśród krajobrazów Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Warto zatrzymać się tu podczas wędrówki szlakiem, by podziwiać nie tylko sam zamek, ale także rozległe widoki na okolicę. Z platformy widokowej na wieży roztacza się zapierający dech w piersiach krajobraz. Ponadto zamek otacza rezerwat krajobrazowy Smołenie.